Қыста жол апаты НЕЛІКТЕН КӨП БОЛАДЫ және одан ҚАЛАЙ САҚТАНУ КЕРЕК?

Қыс мезгілі – жүргізушілер үшін ең күрделі әрі қауіпті кезең. Температураның күрт төмендеуі, мұз қатқан жол, қар аралас жаңбыр, тұман және қысқа күн – бәрі көлікті басқару қабілетіне тікелей әсер етеді. Статистика бойынша қыс айларында жол-көлік оқиғаларының саны айтарлықтай артады. Мұның артында тек ауа райы ғана емес, жүргізушілердің тәжірибесі мен көлік дайындығы да үлкен рөл ойнайды. Сондықтан төменде қыста жиі болатын апат себептері және олардан сақтану жолдары кеңінен қарастырылды.

1. Мұзды және тайғанақ жол: тежеу жолының ұзаруы

Қыста жол бетіне мұз қатып, қозғалыс кезінде дөңгелектің жолмен ілінісуі әлсірейді. Әсіресе «қара мұз» (жол бетінде көзге көрінбейтін жұқа мұз қабаты) – ең қауіпті құбылыс. Тежеу жолы 2–3 есеге дейін ұзарады, тіптен кей жағдайларда рөл бұру арқылы да көлікті толық бақылау мүмкін болмайды.

Сақтану жолдары:

• Қыстық шинаны уақтылы ауыстыру (температура +7° төмендегеннен бастап).

• Қашықтықты көбейту (кемінде 2–3 есе).

• Жылдамдықты төмен ұстау.

• Күрт бұрылыс жасамау.

2. Жылдамдықты дұрыс бағаламау

Қар жауып тұрған кезде немесе мұздақ жолда кей жүргізушілер әдеттегі жылдамдықпен жүреді. Ал жолдың жағдайын елемеу – қауіпті қателік.

Сақтану жолдары:

• Жолдың беткі жағдайына қарай жылдамдықты автоматты түрде реттеу.

• Қарлы, жабысқақ немесе балшықты жолда әрқашан баяу жүру.

• ABS, ESP сияқты тұрақтандыру жүйелеріне ғана сеніп қалмау.

3. Тұман және көрінудің нашарлауы

Қыста көріну деңгейі жиі төмендейді: тұман, боран, қалың қар жауу – бәрі жүргізуші реакциясын баяулатады. Көріну нашарлаған сәтте жылдамдықты азайтпаған көліктер жиі апатқа ұшырайды.

Сақтану:

• Қысқы жарықдиодты шамдарды тексеру.

• Тұманға қарсы шамдарды қолдану.

• Жүріс бағытын таңдау кезінде қауіпті аймақтарды ескеру.

• Көріну нашар болса, міндетті түрде жылдамдықты төмендету.

4. Дұрыс емес маневр: рөлді кенет бұру, қатты тежеу

Тайғақ жолда көлікті күрт тежеу немесе рөлді кенет бұру – көліктің бақылаудан шығуына негізгі себептің бірі. Алдыңғы жетекті және артқы жетекті көліктер мұзда әртүрлі реакция береді, тәжірибесіз жүргізуші бұл айырмашылықтарды ескермей қателік жасайды.

Сақтану:

• Тежеуді бірқалыпты, қысым күшін біртіндеп арттыра отырып жасау.

• Бұрылыстарды үлкен радиуспен алу.

• Тарту жүйесі қосулы болуын бақылау (TCS, ESP).

• Жүргізушіге арналған қысқы жаттығуларға қатысу.

5. Көлік дайындығының әлсіздігі

Қыста апаттардың біразы көліктің дұрыс дайындалмағанынан болады:

• тозған шиналар,

• әлсіз аккумулятор,

• нашар жұмыс істейтін тежегіш жүйесі,

• әйнек жууға арналған жазғы сұйықтықтың қатып қалуы.

Сақтану:

• Қысқы техникалық тексерістен өту.

• Антифриз, май, фильтрлерді дер кезінде жаңарту.

• Шинаның протектор тереңдігін тексеру (кемі 4 мм).

• Аккумулятордың қуатын бақылау.

6. Жолдағы адамның қателігі: тәжірибесіздік және асығыс мінез

Жүргізушілердің асығыстығы, жол ережесін сақтамауы, қауіпті маневр жасауға тырысуы, телефонға көңіл бөлуі – қыс уақытында одан да көп қауіп тудырады. Ауа райы күрт өзгергенде жүргізушілердің реакциясы уақытында болмай, апатқа жиі әкеледі.

Сақтану:

• Сабырлы жүргізу стилін қалыптастыру.

• Қауіпсіздік белдігін міндетті түрде тағу.

• Телефон қолданбау (hands-free болмаса).

• Алдыңғы көлікпен арақашықтықты әрдайым сақтап жүру.

7. Құбылмалы табиғи құбылыстар: боран, мұзды жаңбыр, көк тайғақ

Қыста кейбір ауа райы құбылыстары бір-бірімен қатар жүреді: қар жауып тұрып, артынан мұзды жаңбыр жауып жол бірден тайғаққа айналуы мүмкін.

Боран кезінде жолды көрмеу, көліктің желмен шайқалуы да апатқа себеп.

Сақтану:

• Мұндай жағдайда жолға мүлде шықпау – ең қауіпсіз шешім.

• Міндетті түрде өте баяу жылдамдықпен жүру.

• Қарлы боранда трассаға шығудан бас тарту.

Қыс мезгілінде жол апатының жиілеуі – табиғи жағдайдың ғана емес, жүргізуші әрекетінің де салдарынан болады. Қауіпсіздік ережелерін сақтап, көлікті дұрыс дайындап, сабырлы жүргізу стилін қалыптастырған жүргізуші кез келген ауа райына бейімделе алады. Қысқы кезеңдегі басты қағида – жылдамдықты азайту, арақашықтықты көбейту және көлікті мұқият бақылау.

Дайындаған: Б.Мейірханұлы,

ERNUR.KZ

Тағы оқыңыз:

Үскірік аязда көлік оталмай қалса НЕ ІСТЕУ КЕРЕК?

Электромобильдер қыста қалай жұмыс істейді?