ДАРЫНДЫ БАЛАЛАРМЕН жұмыста қандай ПЛАТФОРМАЛАР тиімді?

көрнекілік: ahaslides.com сайтынан

Дарынды оқушылармен жұмыс – бүгінгі мұғалімнің ең жауапты да, ең қызықты міндеттерінің бірі. Мұндай балалар жылдам қабылдайды, күрделі сұрақтар қояды және көп жағдайда дәстүрлі сабақ форматы олар үшін жеткіліксіз болып қалады. Сондықтан мұғалімнің алдында екі маңызды мақсат тұрады: біріншісі – баланың әлеуетін ерте анықтау, екіншісі – оны дұрыс бағытта дамыту. Қазір бұл жұмысты жеңілдететін, нақты нәтиже беретін арнайы цифрлық платформалар көп. Солардың ішінен мұғалімдер жиі қолданатын, тәжірибеде тиімді екенін дәлелдеген күрделі платформаларды жинап шықтым.

Бірінші тоқталатын платформа – елімізде әзірленіп жатқан SMART Daryn. Бұл – Республикалық «Дарын» орталығы жасап жатқан жаңа ұлттық жүйе. Оның мақсаты – дарынды оқушыларды бір ортаға біріктіріп, оларды олимпиада, ғылыми жоба, интеллектуалдық жарыстарға дайындау. Мұғалімдер үшін де пайдалы тұстары көп: әдістемелік материалдар, кеңестер, жұмыстарды бағалау үлгілері. Ең бастысы – балаларға арналған жүйелі дайындық алаңы қалыптасады.

Ал халықаралық деңгейде танымал, әсіресе математика бағытында нәтижесі мықты платформалардың бірі – Art of Problem Solving (AoPS). Мұндағы есептер – мектеп бағдарламасының әлдеқайда үстінде. Оқушыны ойландыратын, бірнеше жолмен шешім іздететін күрделі тапсырмалар өте көп. Бұл платформа шынымен дарынды, терең ойлауға қабілетті оқушыларға арналған. Ал кіші сыныптарға арналған Beast Academy атты бөлек бағдарламасы бар – комикс стилінде жасалған, бірақ ішіндегі тапсырмалары өте мықты.

Дарынды балалардың ойлау логикасын одан әрі дамытатын тағы бір халықаралық ресурс – Brilliant.org. Мұнда математика, физика, логика, информатика бағытында интерактивті курстар беріледі. Сабақ оқу емес, тапсырма шешу арқылы жүреді. Яғни оқушы теорияны дайын күйінде алмайды, мәселені шешу барысында өзі табады. Мұндай тәсіл дарынды балаларды тартып алады, себебі олар ойлануды, себеп-салдар іздеуді жақсы көреді.

STEM бағытындағы оқушылар үшін ерекше пайдалы платформа – Globaloria. Мұнда балалар ойын құру, код жазу, анимация жасау, симуляция жасау сияқты шығармашылық-цифрлық жобалар орындайды. Ол тек программистерге емес, логикалық ойлауы жоғары оқушыларға да өте пайдалы. Себебі бір жобаны бастан-аяқ жасау – жеке жауапкершілік пен табандылықты дамытады.

Дарынды оқушылардың мықты жақтарын анықтауға келгенде, Thrively жақсы нәтиже көрсетеді. Бұл платформа алдымен оқушыға арнайы диагностикалық тест жүргізеді. Оқушының қызығушылығы, табиғи таланттары, ойлау стилі, коммуникативтік қабілеттері бәрі анықталады. Сол нәтижеге қарай платформа жеке оқу жолын ұсынады. «Passion Project» деген ерекше бағыты бар: бала өзіне ұнайтын тақырыпты таңдап, ұзақ мерзімді жоба жасайды.

Еуропада кең тараған және ғылыми бағыттағы оқушыларға арналған ерекше жүйе – Talnet. Бұл платформа зерттеу жүргізгісі келетін, ғылымға қызығатын оқушыларға арналған. Мұнда нақты ғылыми тапсырмалар, зертханалық жобалар, халықаралық сарапшылармен онлайн жұмыс, ғылыми талқылаулар бар. Мұғалім үшін де үлкен мүмкіндік – дарынды оқушыларды ғылыми ортаға қосу.

Соңғысы – дарынды оқушыларға арналған халықаралық виртуалды мектеп IVLA – GATE бағдарламасы. Бұл жүйеде жеделдетілген оқу, күрделі пәндер, жобалық тапсырмалар беріледі. Әсіресе ағылшын тілі, әдебиет, жаратылыстану және математика бағытында мықты. Бұл бағдарламада әлемнің түрлі еліндегі дарынды балалар бірге оқып, онлайн жобалар жасайды, сондықтан орта да өте ынталандырушы.

Қорытындылай келе, дарынды оқушымен жұмыс тек күрделі тапсырма беру емес. Ол – баланың талантын дұрыс байқап, оған қажетті орта жасау. Әр платформа түрлі бағытқа жұмыс істейді: бірі логиканы дамытады, бірі шығармашылықты ашады, бірі ғылыми ойлауға бағыттайды. Мұғалімге ең бастысы – оқушының нақты бейінін анықтап, сәйкес платформаны таңдай білу. Сонда ғана бала өз қабілетін толық аша алады.