ШЫМКЕНТТЕ СОҢҒЫ ЖЫЛДАРЫ БАЛАЛАРҒА ҚОЙЫЛАТЫН ЕСІМДЕРДІҢ ҮРДІСІ ӨЗГЕРІП КЕЛЕДІ

Шымкент қаласында дүниеге келіп жатқан сәбилердің есімдеріне қатысты қызықты деректер белгілі болды. «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясының Шымкент қалалық филиалы ата-аналардың қазіргі таңда балаларға қандай есімдерді көбірек қоятыны туралы мәлімет ұсынды. Статистикаға сүйенсек, соңғы жылдары қала тұрғындары балаларына шығыстық мәні бар, діни және рухани мағынасы терең есімдерді жиі таңдап жүр.

Шығыстық мәні бар есімдер танымал бола бастады

Қазіргі ата-аналар өз балаларына жай ғана әдемі емес, сонымен қатар ерекше мағынасы бар есім беруге бейім. Соңғы уақытта қыз балаларға – Маруа, Хадия, Айсафи сияқты шығыстық түбірлі есімдер жиі қойылып келеді. Бұл есімдер көбіне қасиетті Құран мен ислам тарихынан алынған. Мысалы, «Маруа» – Мекке қаласындағы қасиетті төбенің атауы, «Хадия» – «сый», «сыйлық» деген мағынаны білдіреді. Ал «Айсафи» – нұр, тазалық пен рухани күштің символы.

Ұл балалар арасында Омар, Әбу Бәкір, Ибрахим сияқты есімдер кеңінен тараған. Бұл есімдер ислам тарихындағы көрнекті тұлғалардың құрметіне қойылады. Ата-аналар мұндай есімдердің баланың болашағына рухани күш, мінез және тұрақтылық береді деп сенеді.

Қазақы дәстүрлі есімдер де өз маңызын жоғалтпай отыр

Сонымен қатар ұлттық ерекшелігімізді айқындайтын дәстүрлі қазақ есімдері де әлі күнге дейін сұранысқа ие. Мысалы, қыз балалар арасында Көркем, Аяулым, Айкөркем сияқты нәзік әрі әуезді есімдер жиі кездеседі. Ал ұл балаларға Ертұлға, Әміре, Дарын сынды батырлық пен өнерді, дарын мен ерлікті сипаттайтын есімдер беріледі.

«Қазақы есімдердің мәні өте терең. Әр ата-ана өз баласына жақсы қасиет пен игі тілек тілеу арқылы есім таңдайды. Сол себепті дәстүрлі есімдер ешқашан маңызын жоғалтпайды. Керісінше, заманауи мәнге ие болып, жаңа буынмен бірге жаңғырып келеді», – дейді Шымкент қалалық филиалының директоры Айнұр Тобаева.

Есім – баланың тағдырына әсер ететін маңызды таңдау

Көптеген этнопсихологтар мен мәдениеттанушылар есімнің адамның мінезі мен өмір жолына әсер ететінін айтады. Әр есім белгілі бір энергетикалық өріске ие. Сондықтан ата-аналар есім таңдауда аса ұқыпты болуға тырысады.

«Әр есім – ата-ананың жүрек қалауынан туған ерекше таңдау. Ол баланың болашақтағы бейнесін қалыптастыруда үлкен рөл атқарады. Кейбір ата-аналар баласына арманын, өмірлік мақсат-мұратын сіңіріп, сол арқылы оның болашағына бағыт береді», – дейді Айнұр Тобаева.

Мысалы, «Дарын» есімі – қабілет пен талантқа жетелейтін атау болса, «Көркем» – сұлулық пен ізгілікті паш етеді. Ал «Омар» мен «Ибрахим» сияқты есімдер рухани тұрақтылық пен имандылықтың нышаны ретінде қарастырылады.

Туу туралы куәлікті онлайн рәсімдеу – уақыт үнемдеудің тиімді жолы

«Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясы туу туралы куәлікті рәсімдеу процесін барынша жеңілдетті. Қазіргі таңда ата-аналар жаңа туған баланың құжатын eGov.kz порталы арқылы онлайн түрде рәсімдей алады. Бұл қызмет түрі уақытты үнемдеуге және мемлекеттік мекемелерде ұзақ кезекте тұрмауға мүмкіндік береді.

«Бүгінде цифрлық форматқа көшу халыққа қызмет көрсетудің сапасын арттырды. Әсіресе жас ата-аналар үшін бұл өте ыңғайлы. Баланың туу туралы куәлігі мен басқа да қажетті құжаттарын үйден шықпай-ақ рәсімдеуге болады», – дейді филиал өкілдері.

2025 жылдың басынан бері Шымкент қаласында 20 мыңнан астам нәрестеге туу туралы куәлік берілген. Бұл қаладағы демографиялық өсімнің жоғары екенін көрсетеді. Статистика бойынша, қалада жыл сайын орта есеппен 30 мыңға жуық сәби дүниеге келеді.

Қоғамдағы ата-аналардың таңдауы – рухани жаңғырудың айғағы

Сарапшылардың пікірінше, есім қою мәдениетінің өзгеруі – қоғамның рухани жаңғыруымен тікелей байланысты. Соңғы жылдары ата-аналар балаларына сәнге айналған емес, мәнге толы есім беруге тырысады. Бұл үрдіс – ұлттық болмыс пен діни құндылықтарға бетбұрыстың бір көрінісі.

Қазақ халқы ежелден есімге ерекше мән берген. Балаға ат қою рәсімі – үлкен жауапкершілігі бар дәстүр. Есім көбіне баланың өмірлік жолын, мінезін және рухани болмысын айқындайды деп сенген. Сондықтан «Есім – адамның екінші тағдыры» деген сөз бекер айтылмаған.

Қазіргі ата-аналар да осы дәстүрдің жалғастырушылары. Олар заманауи және ұлттық бағытты ұштастырып, балаларына әрі мағыналы, әрі ерекше есім беруге ұмтылуда. Бұл үрдіс алдағы уақытта да өзектілігін жоғалтпай, жаңа есімдер легімен толыға беретіні анық.

Қорытындылай келе, Шымкент қаласындағы сәбилерге қойылып жатқан есімдердің алуан түрлілігі – қоғамдағы мәдени, рухани және ұлттық сананың айғағы. Есім – жай ғана сөз емес, ол ата-ананың жүрек түбінен шыққан тілек пен үміттің көрінісі. Сондықтан әр ата-ана өз баласына жақсы ат беру арқылы оның болашағына жарық сәуле түсіреді.