​Ана мен бала денсаулығы үшін маңызды қадам

Жүкті әйелдер мен олардың жыныстық серіктестерін АИТВ (адамның иммун тапшылығы вирусы) инфекциясына уақтылы тексеру — ана мен баланың денсаулығын қорғау саласындағы ең маңызды шаралардың бірі болып табылады. Бұл скринингтік бақылау тек медициналық қана емес, сонымен қатар әлеуметтік маңызы жоғары процесс. Себебі АИТВ-инфекциясы анықталған жағдайда ерте диагностикалау мен дұрыс емдеу арқылы анадан балаға вирустың берілуінің алдын алуға болады.

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің бұйрығына сәйкес, жүкті әйелдер жүктіліктің алғашқы кезеңінде және 28–30 апта аралығында екі рет міндетті түрде АИТВ инфекциясына тексерілуі қажет. Ал олардың жыныстық серіктестері жүктілікті тіркеу сәтінде бір рет тексеруден өтуі тиіс. Бұл ереже еліміз бойынша ана мен баланың өмірін қорғауға бағытталған ұлттық стратегияның маңызды бөлігі болып саналады.

Аталған шараның басты мақсаты — АИТВ инфекциясының вертикальды (анадан балаға) берілу тізбегін толықтай тоқтату. АИТВ-ның анадан балаға жұғуы жүктілік кезінде, босану сәтінде немесе емшек емізу кезінде болуы мүмкін. Сондықтан жүкті әйелдер мен олардың серіктестерін уақтылы және толық қамту — профилактиканың ең тиімді жолы.

Шымкент қаласында аталған бағыттағы жұмыстар жоспарлы түрде жүргізілуде. Қыркүйек айында қалалық ЖИТС алдын алу және оған қарсы күрес орталығының мамандары сегіз айдың көрсеткіштерін саралап, жүкті әйелдер мен олардың жыныстық серіктестерін АИТВ инфекциясына тестілеу деңгейі төмен болып қалған медициналық ұйымдарда мақсатты түрде түсіндіру және оқыту семинарларын өткізді. Талдау нәтижесі бойынша, көрсеткіш төмен болған үш мемлекеттік және он бес жекеменшік медициналық ұйым айқындалды.

Семинардың негізгі мақсаты – жүкті әйелдер мен олардың серіктестерін АИТВ инфекциясына уақтылы тексеру жұмыстарын жетілдіру, медициналық тексеруді ұйымдастыру және жүргізу тәртібін нақты түсіндіру болды. Сонымен қатар, қатысушыларға нормативтік-құқықтық құжаттар мен бұйрық талаптары туралы толық ақпарат берілді.

Іс-шара барысында мамандар Шымкент қаласы бойынша АИТВ-инфекциясының эпидемиологиялық ахуалына шолу жасап, соңғы жылдары вирустың таралу деңгейінде байқалып отырған тенденциялармен бөлісті. Сонымен бірге, жүкті әйелдерді есепке алу кезінде жүргізілетін талдаулардың алгоритмі, серіктестерді қамту жолдары, айырбастау картасына енгізілетін мәліметтердің дұрыстығы және медициналық құжаттарды ресімдеу талаптары егжей-тегжейлі түсіндірілді.

ЖИТС орталығының мамандары атап өткендей, көптеген медициналық ұйымдарда жүкті әйелдердің тестілеуден өту деңгейі жоғары болғанымен, олардың серіктестерін қамту көрсеткіші кейде төмен болып қалады. Бұл — АИТВ инфекциясының алдын алу тізбегіндегі әлсіз буындардың бірі. Сондықтан серіктестердің де дер кезінде тексерілуін қамтамасыз ету — эпидемиологиялық қауіптің алдын алудағы басты бағыттардың бірі болып табылады.

Семинар қатысушылары тәжірибелік мысалдар негізінде жүкті әйелдермен және олардың серіктестерімен жұмыс істеу кезінде туындайтын сұрақтарды талқылады. Медицина қызметкерлеріне АИТВ-ға тексерудің еріктілік, құпиялылық және ақпараттандырылған келісім қағидаттарына сүйене отырып жүргізілетіні түсіндірілді. Сондай-ақ, әрбір тексерудің нәтижесін тіркеу, оны ақпараттық жүйеге енгізу және әйелдің айырбастау картасына толық жазу тәртібі бойынша нақты нұсқаулар берілді.

Іс-шара нәтижесінде медициналық мекемелердің қызметкерлері АИТВ инфекциясына тексерудің маңыздылығын, құқықтық негіздерін және практикалық іске асыру тетіктерін терең меңгерді. Бұл өз кезегінде ана мен бала денсаулығын қорғау бағытындағы жұмыстың тиімділігін арттыруға және инфекцияның жаңа жағдайларының алдын алуға ықпал етпек.

«Sunkar Premium» медицина орталығының эпидемиолог дәрігері С. Назарметова семинар қорытындысы бойынша өз пікірін білдіріп, бұл шараның нақты нәтижесін атап өтті:

«Біз жүкті әйелдермен тығыз әрі жүйелі жұмыс істейміз, алайда серіктестерді қамту мәселесінде біраз қиындықтар бар еді. Бүгінгі оқыту барысында тестілеу тәртібі, құжаттарды рәсімдеу ережелері және бұйрық талаптары егжей-тегжейлі түсіндірілді. Бұл бізге жұмысты анағұрлым нақты және сапалы жүргізуге мүмкіндік береді. Ұйымдастырушыларға алғысымыз шексіз!» — деді ол.

Шымкент қалалық ЖИТС орталығының мамандары мұндай кездесулер алдағы уақытта да жалғасын табатынын атап өтті. Жоспар бойынша, жыл соңына дейін жүкті әйелдерді бақылайтын барлық медициналық мекемелердің қызметкерлері кезең-кезеңімен оқытудан өтеді.

Жалпы алғанда, жүкті әйелдер мен олардың жыныстық серіктестерін АИТВ инфекциясына уақтылы тексеру — қоғам денсаулығын сақтау бағытындағы стратегиялық маңызы бар іс. Ол тек бір отбасының ғана емес, тұтас ұлттың денсаулығына әсер ететін маңызды тетік болып саналады. Ерте анықтау мен дұрыс емдеу арқылы бала өмірін сақтап қалуға және АИТВ-ның ұрпақтан ұрпаққа берілу тізбегін тоқтатуға болады.

Осындай ақпараттық-ағартушылық шаралар медициналық қызметкерлердің біліктілігін арттырып қана қоймай, қала халқы арасында жауапкершілік пен түсіністік деңгейін де көтереді. Бұл өз кезегінде Шымкент қаласында АИТВ инфекциясының таралуының алдын алуға және ана мен бала денсаулығын қорғауда жаңа нәтижелерге қол жеткізуге мүмкіндік береді.