Бюджеттік көліктердің «ЖАСЫРЫН» АҚАУЛАРЫ: 5 жылда қандай проблемалар пайда болуы мүмкіг?

26.11.2025 21:56

253

Ортақ ақауларын саралап көрдік.

Қазақстанда қолжетімді бағадағы көліктерге сұраныс жыл сайын артып келеді. Себебі көптеген отбасы үшін көлік — күнделікті тіршіліктің ажырамас бөлігі. Әсіресе 5–7 миллион теңге аралығындағы жаңа немесе 10–15 миллион теңгеге дейінгі қолданылған көліктер көп өтеді. Алайда жүргізушілер мұндай машиналардың алғашқы жылдары мінсіз болғанымен, уақыт өте келе белгілі бір әлсіз тұстары көрінетінін жиі айтады. Осы ретте бюджет сегментіндегі көліктердің 5 жылда кездесетін ортақ ақауларын саралап көрдік.

1. Қозғалтқыштағы май жеу мәселесі

Бюджеттік модельдерде жеңілдетілген алюминий блоктар жиі қолданылады. Бұл металдың жоғары температураға төзімділігі орташа болғандықтан, 3–4 жылдан кейін поршень сақиналары тозып, қозғалтқыш май жей бастайды. Көлік иелері бастапқыда байқамайды, бірақ май деңгейі төмендеген сайын қуат азаяды, түтін көбейеді, шығын да өседі.

Маман кеңесі: жылына бір рет түтін шығарындыларын тексеру және 7–8 мың шақырым сайын сапалы май ауыстыру.

2. Автоматты қораптың дірілі және берілісті кешігіп ауыстыруы

CVT және 6 сатылы жеңіл автомат қораптар бюджет сегментіне соңғы жылдары кеңінен енді. Бірақ олардың конструкциясы аса берік емес. 5 жыл ішінде жиі кездесетін белгілер: қуат жоғалуы; берілістің баяу ауысуы; діріл; қызу кезінде сырғу. Мұндай мәселелердің ең басты себебі – майды уақытында ауыстырмау немесе жылдамдықты жиі-жиі күрт өзгерту.

3. Жүріс бөлігінің тез шаршауы

Қазақстандағы жол сапасын ескерсек, есептеулер қағаздағыдай шықпайды. «Амортизаторлар», «шаровойлар», «рөл наконечниктері» — бәрі 3–4 жылда тозады. Бюджеттік көліктерде қымбат модельдердегідей күшейтілген элементтер жоқ. Сондықтан жүргізушілер көбіне жыл сайын жүріс бөлігін түгел жөндеуге мәжбүр.

4. Электроникадағы ұсақ, бірақ мазалайтын ақаулар

Температура ауысуы көп аймақтарда датчиктердің, терезе көтергіштердің, орталық құлыптың істен шығуы жиі кездеседі. 5 жылға жетпей: камера істемей қалу; мультимедианың қатып қалуы; климат-бақылаудың сенсор қателігі — әдеттегі құбылысқа айналуы ықтимал. Бұл көбіне арзан датчиктер мен қарапайым басқару модульдеріне байланысты.

5. Коррозияның ерте басталуы

Кейбір бюджеттік көліктерде коррозияға қарсы өңдеу толық жасалмайды. Себебі зауыт бағасын төмендету үшін металл қабатын жұқартады. Сондықтан Қазақстандағы қыс, тұз бен ылғал – көліктің негізгі «жауына» айналады. Есіктің ішкі төменгі бөлігі, жүксалғыш қақпағы мен аркалар бірінші болып тот басады.

6. Салон элементтерінің тез тозуы

Пластик қатты, маталар жұқа болғандықтан, 2–3 жылдан кейін: торпедо сықырлайды; орындықтың матасы созылады не тесіледі; рөлдің қаптамасы тез тозады; төбе жабындысы салбырайды. Бұл жүргізушілерден де, материал сапасынан да болады.

7. Жарық жүйесінің әлсіздігі

Бюджеттік машиналар LED фараларын қолданбайтындықтан, 4–5 жылда галоген шамдары әлсірейді, рефлекторлар күңгірттенеді. Кей жүргізушілер көру қабілеті төмендеді деп ойлайды, бірақ мәселе оптикада.

8. Тежегіш жүйесіндегі дыбыстар мен дисктің қисайуы

Жеңілдетілген металл және арзан «колодкалар» — бұл ақаудың басты себебі. Ыстықтағы қызу, қыстағы суық, температураның кенет ауысуы – дискіні тез бұзады.

9. Қосымша жылытқыш пен кондиционер мәселелері

5 жылға жетпей: кондиционер фреоны кетеді; компрессор шу шығарады; салон фильтрі тез бітеледі; пештің радиаторы ластанады. Бюджеттік көліктерде құбырлар мен радиатордың сапасы орташа болғандықтан, ақаулар да ерте байқалады.

10. Шанақ пен есіктердің нашар оқшаулануы

Бөлінбеген резеңкелер, арзан шу оқшаулағыш алғаш жылдары байқалмайды. Алайда 4–5 жылдан кейін желдің гуілі, доңғалақ шуы, аркалардың дыбысы қаттырақ сезіледі.

Неліктен бюджеттік көліктерде ақаулар ерте көрінеді?

– Материал сапасы орта деңгейде;

– Қорап пен қозғалтқыш жеңілдетілген;

– Техникалық қызмет көрсету жиі кешіктіріледі.

Қалай алдын алуға болады?

– Майды уақытында ауыстыру;

– Қорап майын 40–50 мың шақырым сайын жаңарту;

– Жыл сайын жүріс бөлігін тексерту;

– Коррозияға қарсы өңдеу жасау;

– Қыста көлікті қар астында қалдырмау;

– Уақытылы диагностикадан өткізу.

Дайындаған: Б.Мейірханұлы,