Бүгінде ол әлемнің озық ғылыми орталықтарында жұмыс істеп, көз ауруларын ерте анықтайтын технологиялар жасап жүр.
көрнекілік: жеке мұрағаттан
Қазіргі заманда ғылым – тек кітаптағы формула мен зертханадағы ақ халат емес. Ғылым – әлемді жаңа көзқараспен көру, мүмкін еместі мүмкін ету, адамдардың өмірін жақсарту жолы. Осындай жолды таңдаған қазақ жастарының бірі – офтальмолог-ғалым Мұхит Құлмағанбетов. Ол ауылдан шыққан қарапайым қазақ баласы. Бірақ арманы үлкен болды: адамдардың көру қабілетін сақтап қалуға үлес қосу. Бүгінде ол әлемнің озық ғылыми орталықтарында жұмыс істеп, көз ауруларын ерте анықтайтын технологиялар жасап жүр.
Мұхиттың балалық шағы Қарағанды облысында өткен, кейін Қызылордада білім алған. Мектептен бастап биология мен медицинаға қызыққан, сұрақ қоюды, ізденуді тоқтатпаған. Университеттен кейін ол Ұлыбританияға докторантураға түсіп, ғылымдағы үлкен жолын бастады. Ол жерде тек оқып қана қоймай, жасанды интеллект көмегімен көздің торлы қабығындағы жасушалардың өзгерісін анықтайтын алгоритм жасады. Бұл – болашақта соқырлықтың алдын алуға көмектесетін жаһандық жаңалықтар қатарындағы бағыт.
Бүгінде Мұхит тек дәрігер емес, сонымен бірге зерттеуші-инноватор. Ол кванттық офтальмология деген ерекше салада жұмыс істейді. Бұл – кванттық физика, оптоэлектроника және медицинаның тоғысқан жері. Яғни ол көз ауруларын лазер, фотондық технология, жасанды интеллект арқылы ерте анықтау және емдеу жүйелерін зерттейді. Мұндай заманауи бағыттар әлемде енді дамып жатыр, ал біздің отандасымыз сол саланың алғашқы қатарында жүр.
Мұхиттың мақсаты – бүкіл ғылыми білімін Қазақстанға әкеліп, ел медицинасының дамуына үлес қосу. Ол шетелде жүріп-ақ Қазақстандағы жас ғалымдарға мотивация беріп, ғылыммен айналысудың қаншалық маңызды екенін айтып келеді. «Менің елге оралуым – жеке таңдау емес, елге қажетті қадам» дейді ол. Бұл сөз кез келген жасты ойландырады. Білім – тек жеке жетістік емес, ол қоғамға пайда әкелу жолы екенін көрсетеді.
Студенттер үшін Мұхит Құлмағанбетов – тек ғалым ғана емес, табандылықтың, білімге деген құштарлықтың символы. Егер сен де үлкен мақсат қойып, еңбектенсең, әлемдік ғылымға өз қолтаңбаңды қалдыруға болады. Бүгінгі күннің басты сабағы – туған жерің қайда болса да, арманың үлкен болсын. Себебі ғылымның жолы ауылдан басталып, әлемге жол ашады.
Мұхит Құлмағанбетовтың жетістігі кездейсоқ пайда болған жоқ. Ол студент кезінде де тек оқып қоймай, ғылыми жобаларға қатысып, өз білімін тереңдетіп жүрді. Жатақханада отырып-ақ ғылыми мақалалар оқып, шетелдік зертханаларға қалай жол ашуға болатынын зерттеген. Оның айтуынша, бастысы – өзіңе сену және мүмкіндікті күту емес, іздеу. Сол себепті ол ағылшын тілін жетік меңгеріп, халықаралық ғылыми орталарға есік ашты. Сіз де бүгіннен бастап ағылшын тілін күшейтіп, өз салаңыздағы жаңалықтарды оқуды бастаңыз – ғылымға барар жол дәл осылай басталады.
Бір қызығы, Мұхит шетелде жүрсе де, өз тамырын ұмытпайды. Қазақы тәрбиені, қарапайымдылық пен адалдықты ғылымдағы басты қасиет деп санайды. Ол интервьюлерінде жиі айтады: «Әлемге қазақтың да қолынан келетінін дәлелдеу – үлкен миссия». Сонымен бірге, Мұхит ғылымды жастарға жеңіл, қызық етіп түсіндіруге тырысады. Себебі ғылымды тек «қиын» деп қабылдау – қате түсінік екенін дәлелдегісі келеді. Оның ойынша, ғылыми ортаны «қорқынышты» емес, қолжетімді ету керек.
Қазіргі таңда Мұхит халықаралық зертханаларда тәжірибе жинақтап қана қоймай, алдағы уақытта Қазақстанда жаңа ғылыми орталық құруды армандайды. Онда жас ғалымдар кванттық технология, биомедицина, жасанды интеллект бағытында жұмыс істей алады. Бұл – болашақ медицинасының жүрегі. Егер осындай орталық ашылса, қазақстандық студенттер әлемге кетпей, өз елінде әлемдік деңгейдегі ғылыммен айналыса алады. Мұхиттың мақсаты – дәл осы. Оның арманы – бізде де Нобель сыйлығы алатын зерттеушілердің шығуына жол ашу.
Мұндай тұлғалардың өмірі – студенттер үшін өмірлік мотивация. Өйткені ол да сіз сияқты – бір кездері аудиторияда отырып, болашағын ойлаған жас болған. Сондықтан бүгіннен бастап өз салаңызды терең зерттеңіз. Ғылымға, медицинаға, технологияға қызықсаңыз – кідіртпеңіз, қадам жасаңыз. Уақыт келді: білім – болашақтың кілті. Ал сіздің қолыңызда сол кілтті ұстайтын мүмкіндік бар. Мұхит сияқты табанды болып, үлкен мақсат қойсаңыз – ертең Қазақстанның атын әлемге шығаратын тұлға сіз болуыңыз әбден мүмкін.
