Қазақстанда қабылданған Жаңа Салық кодексі азаматтар мен кәсіпкерлер үшін мүлік, жер және көлік салықтарын есептеу тәртібін айтарлықтай жеңілдетіп, бұл саладағы әділдік пен ашықтықты арттыруды көздейді. Бұл жаңашылдықтар қаржылық жүктемені азайтуға және есептілікті оңтайландыруға бағытталған.
Бұл туралы Шымкент қаласындағы Өңірлік коммуникациялар қызметі алаңында өткен брифингте Шымкент қаласы бойынша Мемлекеттік кірістер Департаменті басшысының орынбасары Ешанқұлов Сапарбек Еркінбекұлы БАҚ өкілдеріне толығырақ айтып берді.
Көлік салығын есептеу жүйесіндегі өзгерістер ескі көліктердің иелеріне үлкен қолдау көрсетуге бағытталған. Кодекске сәйкес, автокөліктің қызмет ету мерзіміне байланысты арнайы коэффициенттер белгіленді:
- 10 жылдан астам пайдаланылған автокөліктер үшін 0,7 коэффициенті қолданылады, бұл салықты 30%-ға азайтады.
- 20 жылдан асқан көліктер үшін 0,5 коэффициенті белгіленді, яғни салық мөлшері екі есеге қысқарады. Бұл шара ескі автопаркті ұстау шығынын азайтуға мүмкіндік береді.
Сонымен қатар, ауыл шаруашылығы секторын қолдау мақсатында шаруа және фермер қожалықтарына жеңілдік жасалды: олар бір пикап көлігі бойынша салық төлеуден толығымен босатылады. Бұл ауыл кәсіпкерлерінің жұмысын жеңілдететін маңызды қолдау.
Жер салығы саласындағы есептілік тәртібі айтарлықтай жеңілдетілді. Бұрынғыдай ағымдағы есептілікті тапсыру талабы жойылып, кәсіпкерлер мен азаматтар енді тек жыл қорытындысы бойынша декларация тапсырады. Бұл әкімшілік кедергілерді азайтады.
Ауыл шаруашылығын қолдау басымдыққа ие: ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер елді мекен шекарасына кірсе де, осы бағыттағы жеңілдетілген ставка сақталады. Бұл ауыл шаруашылығы өндірісінің тұрақтылығын қамтамасыз етеді.
Дегенмен, Салық кодексі жерді пайдалану тәртібін қатаңдатуды да көздейді. Жерді мақсатсыз пайдаланған немесе заңнаманы бұзған тұлғаларға қатысты базалық ставка 40 есеге дейін ұлғайтылады. Бұл қадам жер ресурстарын тиімді әрі заңды пайдалануға ынталандырады.
Мүлік салығына қатысты да шағын және орта бизнеске арналған жеңілдіктер енгізілді. Егер салық сомасы 300 АЕК-тен аспаса, кәсіпкер тек жылдық есеп береді. Бұл ШОБ субъектілерінің есептік жүктемесін қысқартады.
Ең басты жаңашылдықтардың бірі – салық базасын анықтау тәсілінің өзгеруі. Енді мүлік салығын есептеу үшін мүліктің орташа жылдық баланстық құны негізгі база ретінде алынады. Бұл әдіс нарықтық құнның тұрақсыздығына тәуелді болмай, салық есептеуді әлдеқайда ашық әрі әділ етеді.
Қорыта айтқанда, Жаңа Салық кодексіндегі бұл өзгерістер салық есептеу процестерін айтарлықтай оңтайландырып, оны ашық әрі әділ ете түседі. Бұл реформалар кәсіпкерлер мен азаматтарға түсетін артық жүктемені азайтып, мемлекет пен салық төлеушілер арасындағы сенімді нығайтуға кепіл болады.
