"Бір тақырып - 7 ТӘСІЛ": мұғалім САБАҚТЫ әр оқушыға қалай ҚЫЗЫҚТЫ ете алады?

көрнекілік: lucaeducom сайтынан

Әр оқушының қызығушылығы мен қабылдау қабілеті әртүрлі екені бәрімізге белгілі. Бір тақырып бір балаға тартымды болса, екіншісіне мүлде әсер етпеуі мүмкін. Сондықтан мұғалімнің басты міндеті – сол бір тақырыпты түрлі қырынан түсіндіріп, әр баланың ой-санасына жететіндей әдіс таба білу. Бұл – нағыз ұстаздық шеберліктің көрінісі.

1. Сюжет құру немесе әңгімелеу тәсілі
Адам миы ақпаратты құрғақ фактіден гөрі әңгіме түрінде жақсы қабылдайды. Мұғалім жаңа тақырыпты кейіпкердің көзімен баяндап, оған оқиға құрастырса, оқушылардың елестету қабілеті іске қосылады. Мысалы, «егер сен осы кейіпкердің орнында болсаң не істер едің?» деген сұрақ балаларды ойлануға итермелейді. Осылайша тақырып оқушы санасында тек дерек емес, әсерлі оқиғаға айналады.

2. Құпия мен жұмбақ енгізу
Сабақты бірден түсіндірудің орнына, қызықты сұрақ қойып немесе жұмбақ тастау оқушыларды елең еткізеді. Олар дұрыс жауабын табу үшін ойлануға, талдауға тырысады. Мұндай тәсіл баланың қиялын дамытып, сабаққа деген қызығушылығын арттырады. Әсіресе, әр жауап берген сайын мұғалімнен шағын мадақ алу балаларға мотивация береді.

3. «Мұғалім – оқушы, оқушы – мұғалім» ойыны
Бұл әдісте мұғалім сабақтың бір бөлігін оқушыға сеніп тапсырады. Ол тақырыпты түсіндіреді, сұрақ қояды, тіпті шағын тапсырмалар да береді. Қалған оқушылар өз жолдасын тыңдап, жаңа рөлді қызығушылықпен қабылдайды. Осылайша, әр оқушы өзін маңызды сезінеді және тақырыпты терең меңгереді.

4. Өнермен байланыстыру
Өнер – баланың эмоциясына әсер етудің ең тиімді жолы. Сабақта сурет салдыру, кішкене сахналық көрініс қою немесе музыканы қолдану арқылы кез келген тақырыпты тірілтуге болады. Мысалы, тарихи кезеңді балалар костюм киіп сахналағанда, олар оқиғаны өз көзімен көргендей әсер алады. Бұл әдіс оқушылардың шығармашылық қабілетін де дамытады.

5. Сыныптағы квест ойыны
Квест барысында оқушылар тапсырмаларды бірінен соң бірін орындап, жаңа ақпаратқа қол жеткізеді. Әр кезеңде шағын құпия немесе қызық мәлімет ашылады. Бұл әдіс сабаққа жарыс элементін қосып, оқушылардың ынтасын арттырады. Әсіресе, топпен жұмыс істегенде, балалар бір-бірімен кеңесіп, бірігіп әрекет етуге үйренеді.

6. Қызықты рөлдік модельдер
Балаларды ғалым, зерттеуші, жазушы немесе блогер қылып ойнау – олардың өздерін ересек маман ретінде сезінуіне мүмкіндік береді. Мысалы, тарих сабағында олар археолог, биологияда – зерттеуші, ал әдебиетте – сыншы рөлін ойнай алады. Бұл әдіс жауапкершілікті сезіндіріп, баланы өздігінен білім іздеуге итермелейді. Рөлге кірген бала тапсырманы жай жаттап қана қоймай, оны «өмірде қолданып жатқандай» меңгереді.

7. «Өмірмен байланыстыру» әдісі
Кез келген теорияны нақты өмірмен байланыстырса, бала оны ұмытпайды. Мысалы, математика сабағында дүкендегі есеп-қисапты қолдану, биологияда өсімдікті зерттеу, әдебиетте сол дәуірдің стилінде сахналық көрініс қою. Балалар теорияның шынайы өмірде қолданылатынын көргенде, оның маңызын түсінеді. Бұл тәсіл «оқу – өмірге қажет» деген түсінікті қалыптастырады.

Мұғалім бір тақырыпты әр оқушыға қызықты ету үшін тек бір жолмен шектелмей, түрлі әдістерді үйлестіре қолдануы тиіс. Сабақта эмоция, тәжірибе, технология және оқушының жеке қатысуы қатар жүргенде ғана кез келген тақырып «тірі» болып, балалардың жүрегіне жетеді.